Kutia wigilijna w pucharku.

Kutia niesie za sobą nie tylko wyjątkowy smak, lecz także piękną, wielopokoleniową tradycję. Jej przygotowanie nie wymaga pośpiechu, za to odrobiny serca i cierpliwości, dzięki czemu staje się nie tylko potrawą, ale też częścią świątecznej atmosfery. Dowiedz się więcej o historii kultowego specjału oraz jak przygotować go w prawdziwie tradycyjny sposób. 

Kutia – co to jest? 

To tradycyjne, słodkie danie, które przygotowuje się na Wigilię i tym samym może stanowić jedną z 12 potraw. Z czego składa się kutia? Przede wszystkim z gotowanej pszenicy (niektórzy wykorzystują też ryż lub kaszę), maku, miodu oraz bakalii (najczęściej sięgamy po rodzynki, orzechy, migdały). Obecnie duża część osób wzbogaca również kutię o skórkę pomarańczową, suszone owoce (między innymi daktyle czy figi), mleko bądź śmietankę lub w wersji dla dorosłych – likier.  

Kutia wigilijna – skąd pochodzi i jaka jest jej historia? 

Znana i lubiana kutia wigilijna wywodzi się z kuchni wschodniosłowiańskiej (ukraińskiej, białoruskiej, rosyjskiej, litewskiej oraz polskiej kuchni kresowej). W Polsce kutia jest obecnie przygotowywana głównie na Lubelszczyźnie, Białostocczyźnie i Podkarpaciu. Zanim jednak kutia zdominowała świąteczną tradycję, pełniła funkcję potrawy obrzędowej związanej z przesileniem zimowym. Jej podstawowe składniki – pszenica, mak i miód – nie były przypadkowe: ziarno oznaczało odradzające się życie, mak symbolizował płodność i dostatek, a miód – dobrobyt i błogosławieństwo.  
 
Po przyjęciu chrześcijaństwa zwyczaj ten nie zanikł, lecz został wchłonięty przez nową religię i powiązany z obchodami Bożego Narodzenia. Kutia stała się pierwszą potrawą świątecznego stołu na Rusi, zwłaszcza w domach ukraińskich i białoruskich, gdzie do dziś rozpoczyna się nią świąteczną wieczerzę. Potrawa ta była znana na całym obszarze dawnej Rusi, a później także w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W Polsce przetrwała przede wszystkim na Kresach Wschodnich, gdzie kutia była nieodłączną częścią wigilijnej tradycji. Po II wojnie światowej zwyczaj jej spożywania przeniósł się na zachód i wschód (wraz z przesiedlonymi rodzinami), dzięki czemu potrawa wciąż jest obecna w polskiej kuchni, choć nie wszędzie stanowi standardowy element świątecznego stołu. 

Kutia – przepis na tradycyjne danie 

Jeśli zastanawiasz się, jak przygotować klasyczną kutię, która przypomni Ci smak dzieciństwa lub wprowadzi nowe smaki do Twojego świątecznego menu, to… jesteś w dobrym miejscu! Zobacz, jak ją przygotować:  

1. Namaczamy 350 g pszenicy przez całą noc i następnego dnia odcedzamy ją z wody.  
2. Zalewamy pszenicę świeżą wodą i gotujemy do miękkości w delikatnie osolonej wodzie przez mniej więcej godzinę.  
3. Kiedy pszenica już się ugotuje, przelewamy ją zimną wodą, odsączamy i studzimy.  
4. W tym samym czasie przygotowujemy 400 g bakalii. Figi, morele bądź orzechy kroimy na mniejsze części. 
5. Roztapiamy w garnku 80 g masła, dodajemy 300 g maku, bakalie, oraz 3-4 łyżki miodu.  
6. Całość podgrzewamy. Gdy mak będzie już ciepły, dodajemy pszenicę. Dokładnie mieszamy kutię i próbujemy (jeśli zajdzie taka potrzeba, warto dodać jeszcze odrobinę miodu).  
7. Zostawiamy do wystudzenia. 

Możesz również udekorować kutię skórkami pomarańczy, które pięknie prezentują się w formie gwiazdek. Wystarczy, że wytniesz odpowiedni kształt niewielkim nożykiem.   

Szukasz gotowych inspiracji na świąteczne desery? Sprawdź 10 sprawdzonych przepisów na bożonarodzeniowe ciasta!